Hoe kun je de afkoopwaarde van een levensverzekering berekenen?
Een levensverzekering afsluiten doe je meestal voor de lange termijn. Toch komt er soms een moment waarop je het opgebouwde kapitaal wilt of moet aanspreken. In dat geval kom je al snel terecht bij de afkoopwaarde van je levensverzekering. Maar wat houdt dat precies in? En hoe kun je de afkoopwaarde van je levensverzekering berekenen? In dit artikel leggen we alles wat je moet weten helder en op een menselijke manier uit.
Inhoud
Wat betekent de afkoopwaarde van een levensverzekering?
De afkoopwaarde is het bedrag dat je als verzekeringnemer ontvangt als je beslist om je levensverzekering te stoppen vóór de einddatum van de polis. Wat gebeurt er dan precies? Je zegt het contract op en krijgt een deel van het opgebouwde kapitaal terug. Die som wordt wel verminderd door kosten of een afkoopvergoeding.
Maar waarom zou je je verzekering eigenlijk vroegtijdig stopzetten? Afkopen is niet hetzelfde als wachten tot de eindvervaldatum. Het is een keuze die je maakt tijdens de looptijd van het contract. Zo’n beslissing neem je meestal niet zomaar. Soms komen er onverwachte kosten op je pad. Misschien wil je investeren in iets anders. Of wil je gewoon niet langer vastzitten aan het contract.
Is het dan altijd verstandig om je verzekering af te kopen? Niet per se. Er kunnen fiscale gevolgen aan verbonden zijn. Denk aan belasting, sociale lasten of het verlies van een fiscaal voordeel. Toch verkiezen sommige verzekeringnemers die flexibiliteit. Zeker als ze niet langer geloven in het rendement van de polis. Of als ze twijfelen over de waarde van het contract.
Wat voor jou de juiste keuze is, hangt sterk af van je persoonlijke situatie en financiële doelen.
Hoe wordt de afkoopwaarde van een levensverzekering bepaald?
De berekening van de afkoopwaarde gebeurt aan de hand van verschillende parameters. Je verzekeraar kijkt naar het bedrag dat je tot op heden hebt opgebouwd, het fictieve rendement, de kosten die in het contract zijn opgenomen en de resterende looptijd. De verzekeraar houdt ook rekening met eventuele financiële correcties.
Soms is er ook een minimumperiode waarvoor je moet betalen voordat je recht hebt op een afkoopbedrag. Dit is meestal na het eerste jaar van het contract. Vraag daarom altijd uitleg aan je verzekeraar voordat je stappen onderneemt.

De afkoopwaarde van een levensverzekering is dus zelden eenvoudig in te schatten zonder grondige analyse van je polis
Ook de waarde van de levensverzekering zelf speelt een rol: hoe langer je al spaart, hoe groter de kans dat je meer kapitaal hebt opgebouwd.
De afkoopwaarde van een levensverzekering verandert mee met verschillende factoren
De afkoopwaarde ligt niet vast. Ze verandert afhankelijk van verschillende elementen, zoals:
- De looptijd van het contract.
- Het type levensverzekering.
- Het rendement van het onderliggende fonds.
- Eventuele kosten en vergoedingen.
- De verzekeraar zelf.
Zo kan de afkoopwaarde lager liggen dan verwacht, zeker bij contracten die nog maar kort lopen of bij verzekeringen met hoge instapkosten. Het bedrag aan het einde van het contract kan aanzienlijk verschillen van wat je bij een vervroegde afkoop ontvangt.
Daarnaast is ook de economische situatie van belang. Bij dalende markten of lage rentes kan het bedrag dat je ontvangt flink tegenvallen. Je doet er dus goed aan om je grondig te laten informeren voordat je beslist tot afkoop.

Hoe bereken je de contante waarde van een levensverzekering?
Wil je weten hoeveel je levensverzekering vandaag waard is? Dan kom je uit bij de contante waarde. Dit is de actuele waarde van het bedrag dat je normaal gezien pas op de einddatum zou ontvangen. Bij de berekening van de contante waarde wordt rekening gehouden met de nog resterende looptijd, de verwachte rentevoet en eventuele kosten.
De verzekeraar zal meestal zelf een voorlopige berekening maken. Toch kun je ook zelf een simulatie aanvragen of een polisdocument raadplegen waarin de waarde van de levensverzekering stap voor stap wordt uitgelegd. Dit geeft je een beter beeld van wat je vandaag kunt verwachten bij een volledige of gedeeltelijke afkoop.
De berekening van de afkoopwaarde is dus niet alleen een kwestie van wiskunde, maar ook van strategie en inzicht in je persoonlijke situatie.
Prijs voor het afkopen van een levensverzekering
Een levensverzekering afkopen is zelden gratis. In veel gevallen wordt er een afkoopvergoeding aangerekend. De prijs van het afkopen hangt af van de voorwaarden in je contract en hoe ver je van de einddatum verwijderd bent. Hoe vroeger je afkoopt, hoe hoger de afkoopvergoeding kan zijn.

De afkoopvergoeding is dus een bedrag dat je als verzekeringnemer zeker in overweging moet nemen
Vraag gerust een duidelijke berekening van het bedrag dat je daadwerkelijk ontvangt na afkoop. Sommige verzekeraars bieden ook online tools aan waarmee je deze berekening kunt uitvoeren. Denk eraan dat dit bedrag soms ook lager kan liggen dan wat je oorspronkelijk had verwacht.
Kosten die de afkoopwaarde van je levensverzekering beïnvloeden
De uiteindelijke afkoopwaarde hangt sterk af van de volgende kosten:

Roerende voorheffing
Bij bepaalde levensverzekeringen betaal je roerende voorheffing op het kapitaal dat je ontvangt. Deze voorheffing kan oplopen, zeker als je het kapitaal eerder opneemt dan de afgesproken looptijd. In veel gevallen bedraagt de roerende voorheffing 30%, maar dit hangt af van het soort product.

Instapkosten
Instapkosten worden bij de start van het contract aangerekend door de verzekeraar. Hoe hoger deze kosten, hoe minder kapitaal er beschikbaar is voor belegging of rente-opbouw. Deze kosten kunnen oplopen tot enkele procenten van het gestorte bedrag.

Uitstapkosten
Uitstapkosten zijn van toepassing bij afkoop. Sommige verzekeraars rekenen deze kosten afbouwend aan, afhankelijk van de resterende looptijd. Bijvoorbeeld: bij afkoop in het eerste jaar 5%, in het tweede jaar 4%, enzovoort.
Belasting op de afkoop van een levensverzekering hangt af van de looptijd van het contract
De belasting die je betaalt op het bedrag van de afkoop hangt af van hoe lang het contract loopt. Werd het contract afgesloten vóór je 60ste verjaardag en loopt het minstens 8 jaar? Dan geniet je mogelijk van een fiscaal voordeel. Wordt de levensverzekering stopgezet voor de wettelijke pensioenleeftijd? Dan kunnen hogere belastingen of een anticipatieve heffing van toepassing zijn.
Bij een polis die deel uitmaakt van een groepsverzekering kunnen ook sociale bijdragen verschuldigd zijn. Alles hangt af van het type contract dat je met de verzekeraar hebt afgesloten.
Vraag dus zeker na welke belastingen of heffingen van toepassing zijn op jouw polis. Soms kan het voordeliger zijn om nog enkele jaren te wachten met afkopen, afhankelijk van de fiscale gevolgen.

Welke types levensverzekeringen zijn afkoopbaar?
Niet alle levensverzekeringen zijn even eenvoudig af te kopen. In de praktijk zijn er drie grote types levensverzekeringen:
- Tak 21 levensverzekeringen: deze bieden een gegarandeerd rendement en zijn vaak het makkelijkst af te kopen.
- Tak 23 levensverzekeringen: deze zijn gekoppeld aan beleggingsfondsen en hebben een wisselend rendement.
- Gemengde levensverzekeringen: een combinatie van overlijdensdekking en kapitaalopbouw.

Let op
Een overlijdensrisicoverzekering is in veel gevallen niet afkoopbaar. Het is een verzekering die enkel uitkeert bij overlijden en geen contante waarde opbouwt. Premievrije overlijdensrisicoverzekeringen kunnen in sommige gevallen wel blijven doorlopen zonder premiebetaling. Wees als verzekeringnemer dus goed op de hoogte van het type contract dat je hebt.
Mogelijke alternatieven voor het afkopen van een levensverzekering
Is een volledige afkoop niet wenselijk of haalbaar? Dan zijn er alternatieven die je als verzekeringnemer in overweging kan nemen:

Opschorting van premiebetalingen
Je kan tijdelijk stoppen met betalen, zonder dat je de polis opzegt. Je behoudt dan de opgebouwde waarde en de verzekering blijft meestal gedeeltelijk actief. Dit is handig bij tijdelijke financiële moeilijkheden.

Polislening aanvragen
Bij sommige verzekeraars kun je een voorschot op de levensverzekering krijgen, zonder de polis te beëindigen. Dit werkt als een soort lening op basis van het opgebouwde bedrag. Ook een voorschot op een groepsverzekering is soms mogelijk. Vraag altijd naar de voorwaarden, rentevoeten en fiscale gevolgen van zo’n voorschot. Soms is het voordeliger dan een klassieke lening.

Polis verpanden
Je kan je levensverzekering als waarborg gebruiken voor een hypothecaire lening of een lening voor onroerend goed. Dit heet een polis verpanden. Je behoudt je contract, maar stelt het kapitaal ter beschikking als onderpand. Banken en kredietverstrekkers aanvaarden dit vaak bij een hypothecaire lening voor een tweede verblijf.
Hoe vraag je de afkoop van je levensverzekering aan?
Wil je de levensverzekering effectief afkopen? Dan moet je een schriftelijk verzoek indienen bij je verzekeraar. Vaak moet je een formulier invullen of documenten aanleveren, zoals een kopie van je identiteitskaart. In sommige gevallen is ook de handtekening van de begunstigde of van de geldverstrekker vereist.
Vergeet niet dat een verzekeraar je kan vragen om eerst akkoord te geven over de berekening van de afkoopwaarde. Dit gebeurt om discussies achteraf te vermijden. De aanvraag kan vaak digitaal verlopen, al vragen sommige verzekeraars nog steeds om een papieren versie met originele handtekeningen. Vraag zeker welk formulier je nodig hebt en of je moet voldoen aan extra voorwaarden.
Een levensverzekering kan volledig of gedeeltelijk afgekocht worden
Je hoeft je verzekering niet altijd volledig te beëindigen. Bij veel contracten is ook een gedeeltelijke afkoop mogelijk. Je haalt dan een deel van het kapitaal uit de polis en laat het resterende bedrag verder renderen. Zo blijft je verzekering actief en behoud je een deel van de overlijdensdekking of het kapitaal voor latere uitkering.
Gedeeltelijke afkoop is interessant als je snel geld nodig hebt, maar niet volledig afstand wilt doen van de voordelen van je polis. Vraag aan de verzekeraar welk bedrag je maximaal kunt afkopen zonder het contract volledig stop te zetten. Zo behoud je ook deels het fiscale voordeel en vermijd je mogelijk hogere belastingen.
Overzicht van de beste levensverzekeringen met een contante waarde
Ben je nog op zoek naar een levensverzekering die flexibiliteit biedt en een goede afkoopwaarde garandeert? Dan kun je het best kiezen voor een levensverzekering met transparante voorwaarden en een lange looptijd. Vergelijk de volgende aspecten:
- De waarde van het contract bij afkoop.
- Het bedrag van de vergoeding bij vervroegde afkoop.
- De kosten in alle gevallen, ook bij opschorting.
- Fiscaal voordeel of belasting bij afkoop.
- De mogelijkheid om voorschotten op te vragen.
Sommige levensverzekeringen voor koppels bieden extra flexibiliteit. Andere zijn beter geschikt voor zelfstandigen die hun verzekering willen combineren met een tweede verblijf of investeringen in onroerend goed.
Let ook op de reputatie van de verzekeraar, het type contract en de kostenstructuur. Een goede verzekeraar zal transparant communiceren over de sociale lasten, het kapitaal bij afkoop en eventuele afkoopvergoeding.
Informeer dus grondig voor je een keuze maakt en stel gerust al je vragen. Wil je de verzekering stopzetten of behouden tot het einde van het contract? Die keuze maak je best pas na professioneel advies.

Ook interessant voor jou:
Hoe kun je een levensverzekering stopzetten?
Is het mogelijk om een groepsverzekering af te kopen?
Wat is een overlijdensrisicoverzekering?
Hoe lang duurt het voordat je het geld van je levensverzekering terugkrijgt?
Hoeveel belasting moet je betalen bij het afkopen van een levensverzekering?
Meer info of advies nodig? Vul het formulier in en een expert helpt je verder
Twijfel je nog of het afkopen van je levensverzekering wel de juiste stap is? Of wil je eerst weten wat dit financieel precies voor jou betekent? Laat je dan begeleiden door een expert die de regels en mogelijkheden goed kent. Vul het formulier in en een erkende verzekeraar bekijkt jouw situatie van dichtbij. Zo krijg je een helder antwoord op je vragen én advies dat past bij jouw situatie.